İstanbul Büyükşehir Seçim Analizi

Ülke olarak sonucunu merakla beklediğimiz yerlerin başında hiç şüphesiz İstanbul geliyor. Bu merakın en büyük nedeni de Mustafa Sarıgül. Sarıgül'ün 2009 seçimlerinde Şişli'de 'ölü' dsp'den aday olup %55 oy alması bile güçlü bir aday olduğunu doğruluyor. Ancak, büyükşehir belediye başkanlığı için kendisine kağıt üzerinde en az 500.000 oy gerekiyor. Bu da 4 tane Şişli anlamına geliyor. Sarıgül mevcut farkı kapatabilir mi, kapatabilirse nasıl kapatır, yoksa Kadir Topbaş tarihte ilk defa üçüncü kez İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na seçilip görevine devam mı eder, inceleyip görelim...

Adaylar:

Mevcut başkan Kadir Topbaş 'isim' olarak güçlü olmasa da partisi sayesinde favori olarak görülüyor. İstanbul'u elde tutma çalışmalarını da şimdilik Topbaş yerine bizzat Başbakan Recep Tayyip Erdoğan yürütüyor. AKP'nin, Recep Tayyip Erdoğan'ın ve dolayısıyla Topbaş'ın hedefi 2009'daki oy oranını korumaya çalışmak olacak. AKP oylarının artmayacağını, aksine birçok nedenden dolayı oylarının düşeceğini düşünüyorum.(Gezi Olayları, yolsuzluk iddiaları vb.)
Mustafa Sarıgül İstanbul'daki seçimin favori olmayan en mühim adayı. 2009 seçimlerinde Kılıçdaroğlu sayesinde oluşan oy artışından daha fazlasını yapabileceğini düşünüyorum. Azmi, hırsı, kendi ekibi ve İstanbul'u Kılıçdaroğlu'ndan daha iyi tanıması en büyük artıları.
Sırrı Süreyya Önder Kürt ve sol oylarına talip olarak çıkan bir diğer aday. hedef kitlesi öncelikle bdp/hdp seçmeni, sol parti ve sivil toplum oluşumları + Sarıgül'e oy vermek istemeyen CHP'liler. Seçilme şansı çok az olmasına rağmen bu seçimin önemli dinamiklerinden biri olacağı da şüphesiz.
Rasim Acar ise MHP'nin iddiasız adayı. Seçilme şansı Sırrı Süreyya Önder'den daha az. Aslında MHP'nin İstanbul'da nispeten daha güçlü bir aday göstermeyerek CHP'yi dolaylı yoldan desteklediğini düşünüyorum.

Sayısal Değerlendirme:

2009 yerel seçim verilerini kullanarak bir değerlendirme yapalım;

2009 Yerel Seçim Sonuçları(İstanbul)

2009 Yerel Seçimleri'nde Kemal Kılıçdaroğlu'nun yakaladığı bireysel ivmenin de etkisiyle AKP-CHP arasındaki makas bir hayli kapanmıştı. Sarıgül bu makası daha da kapatacaktır lakin bu çok da kolay olmayacak.

Karşılaştırmalı değerlendirmemi oy yüzdelerini değil oy sayılarını kullanarak yapacağım. Bu şekilde daha gerçekçi ve gözle görülür bir analiz olacak. 

2009'da oy dağılımı şu şekilde olmuş;

AKP: 3.100.000 

CHP: 2.600.000 

MHP:   360.000 

SP:       350.000 

DTP:    325.000 

DSP:    100.000 

Diğer:   150.000 

Diğer olarak yazılan oyların 100.000 civarını hiç dikkate almıyorum zira bu oylar yine çeşitli partiler tarafından bölüşülecektir, 50.000'i dursun bi kenarda. CHP 2011 Genel Seçimleri'nde de aşağı yukarı bu kadar oy aldığı için burdaki oy sayısını minimum olarak alıyorum. O zamanki DTP, şimdinin HDP'si hem daha geniş kitlelere açılma kararı hem de Sırrı Süreyya Önder'in Gezi Parkı olaylarında yakaladığı şöhret sayesinde oylarını artıracaktır. Burdaki kritik soru ise HDP bu oyları kimden 'çalacak' olacaktır. AKP; Gezi, yolsuzluk, tapeler, basın sansürü, alo fatih vb derken çok ciddi olmasa 'ciddi' oy kaybı yaşayacak. CHP'ye mühür basmamaya yemin etmiş bir kısım AKP seçmeni tercihini Sırrı Süreyya Önder'den yana kullanabilir. Diğer olarak yazılan oylardan ayırdığımız 50.000'i ve 100-150bin civarı AKP oyunu HDP'ye yazalım. CHP'den de Sarıgül'e oy vermek istemeyen en az 50.000 oyu da HDP'ye ekleyelim. Bu tahminlerle  HDP 550.000 yapıyor. En iyimser tahminimle HDP'nin İstanbul'da alabileceği oy miktarı 600.000 olacaktır. Daha düşük olursa şaşırmam ama daha yüksek olursa çok şaşırırım.

DSP'den gelecek oylarla CHP'nin HDP'ye kaptıracağı oylar birbirini dengeleyecektir. bu nedenle CHP oylarını hala sabit olarak düşünelim. AKP'den CHP'ye oy kayması normal şartlarda çok zor görünse de Sarıgül faktörüyle bu zorluk ortadan kalkıyor. Bir spor müsabakasında bile rakibinle oynadığın maçlar diğerlerine nazaran nasıl daha önemliyse, CHP'nin AKP'den oy çalması da o kadar önemli. Şimdi gelelim bu oy geçişinin ne kadar olacağına. İyimser bir tahminle 100-150bin civarı bir geçiş olacağını düşünüyorum. Böylece AKP son tahlilde 2.850.000'e gerilerken, CHP 2.700.000'e yükselmiş oldu. Şimdi oluşan duruma göre Saadet Partisi'nden dağılması muhtemel oylar hayati önem taşır hale geldi. 'Cemaat' sebebiyle SP oylarının çok az da olsa bir kısmının Sarıgül'e kayacağını(50.000 civarı) düşünelim, MHP'den de 50.000 civarı oy geçişi yaparsak, CHP oylarını 2.800.000'e kadar yükseltmiş oldu. 

Çok yüzeysel gibi görünen oy geçişleriyle son durum:

AKP: 2.850.000

CHP: 2.800.000

HDP:    550.000 şeklinde oluyor.

Sonuç:

Sırrı Süreyya Önder'in AKP'lilerden alacağı oylar daha az, CHP'lilerden alacağı oy daha fazla olursa fark yeniden 250.000 civarına çıkabilir. AKP'nin oy kaybedeceğine, CHP'nin Sarıgül ile HDP'nin de Önder ile oylarını artıracağına kesin gözüyle bakıyorum. AKP İstanbul'u kaybedecek kadar oy kaybedebilir ama kritik olan bu kaybolan oyların nereye gideceği. Yine Spordan örneklemek gerekirse; şampiyonluk yolunda rakibinizin puan kaybettiği hafta siz de puan kayberdeseniz, rakibin kaybının size hiçbir getirisi olmaz. CHP, AKP'nin puan kaybetmesine kesin gözle bakıp, kendisine maçı kazandıracak hamleler yaparak galibiyeti yakalayabilir. Sırrı Süreyya Önder ise bu yarışta CHP'nin değil, AKP'nin oylarına talip olmalıdır. Unutmamalıdır ki bir yarışta ikinciyi geçersen ikinci olursun...

Tahmin:

AKP: %40,5

CHP: %39,5

HDP: %  7,0

MHP: % 5,0